Ein friðsælur og lættur túrur millum múgvandi kvinnur, seyðatjóvar og listamálarar

Tá tú frá Skálavíkarvegnum koyrir 700m inn eftir Húsavíkarvegin, kemur tú til eina rætt. 50 metrar áðrenn vegin inn til rættina, nakrar metrar inn frá vegjaðaranum, sært tú eitt lítið skelti, sum er fest niður á ein stein. Her byrjar túrurin og her rennur Guðrunarløkur. Navnið verður sett í samband við Guðruna Sjúrðardóttur, sum um ár 1400 var sera múgvandi kvinna, og hevur verið hildin at vera nógv umrødda Húsfrúgvin í Húsavík.

Fylg pelunum í ein útsynning niðan móti Undir Rókunum. Fyrsta teinin er kanska trupult at finna varðarnar, men eftir 400 metrum, tá tú nærkast Undir Rókunum, verða varðarnir sjónligari í landslagnum. 

Her er Runtaurð. Søgnin sigur, at Runti var seyðatjóvur, sum krógvaði seg her. Jóladag hevði hann hættað sær út úr sínum skýli at kóka sær ein bita, tí hann væntaði ikki, at fólk vóru úti tá. Men onkur varnaðist hetta, og Runti varð fangaður.

Húsfrúgvin

Húsavík er millum elstu bygdir í Føroyum. Her livdi Húsfrúgvin um ár 1400, og slóðin eftir hennara tíð sæst enn, m.a. elsti parturin av kirkjugarðinum og steinsetta túnið millum húsini í bygdini.

Húsfrúgvin átti nógva jørð og ognir í Føroyum umframt stórar ognir í Noregi og Hetlandi. Skjøl benda á, at tvær ríkar konur búðu í Húsavík um hetta mundið, og onkuntíð koma tær í bland. Sambært søgnunum er Húsfrúgvin hørð – hon skuldi duga gand og fór illa við arbeiðsfólkunum.

Húsavík hevur stóran sand og er góð hvalvág. Økið er eisini væl egnað til surfing.

Fram við gøtuni kemur tú til Klovnusteinar – tveir steinar, ið síggja út at vera ein, sum er klovin. Gamalt var, at gekst tú millum steinarnar, doyði tú, áðrenn árið var liðið.

Friðsælt vatn

Lendið her eru gamlar torvheiðar. Tá ið tú ert komin nakað suður um Líðarrøkur, er vakurt útsýni yvir Dúniavatn við Stóru Dímun, Lítlu Dímun og Suðuroynni í baksýni. Eisini sært tú Skúvoy, Salthøvda og Sands bygd, sum verður roknað at vera ein av Føroya elstu bygdum. 

Her er sera friðsælt og eitt upplagt stað at hvíla seg aftur við áartutli og fuglasongi. Í góðum sýni sæst heilt til Mykines hiðani.

Norðanvert við Stóru Dímun er Øssursdrangur, ið er nevndur eftir Øssuri Havgrímssyni, høvdinga í víkingaøld, sum Sigmundur Brestisson drap í valdsstríði. Øssur bað um at verða grivin soleiðis, at høvdið vendi móti Grønuskor, ið er sunnan fyri drangin.

Í Skúvoy sigst Sigmundur Brestisson at liggja grivin. Har ber eisini til at ganga vakra túrin út í Høvdan og Fagradal, sum er karmur um skaldsøguna Rannvá eftir Dagmar Joensen-Næs.

Komin fram við Dúniavatni gongur leiðin oman móti Skarvanesi. Gakk oman móti Torvstíggi, men far ikki oman um hamaran. Fylg pelunum eftir slættanum uppi á hamaran, suður um Mataránna. Við ánna er vakurt at hyggja oman yvir høga fossin, bygdina og vøkru grótlaðingarnar, við Skúvoy í baksýninum. Men ver varðin! Tað kann verða hált úti á kantinum.
Gakk víðari, uml. 25 m. suður um Mataránna. Har sært tú pelarnar leiða oman gjøgnum stíggin. Fylg pelunum tvørtur um hegnið og víðari suðureftir tætt omanfyri bøgarðin. Í stóra gilinum sunnanfyri bøgarðin, kemur tú inn á bygdagøtuna úr Dali, og har bøgarðsportrið eisini er. 

Díðrikur og dúgvurnar

Skarvanes var heimstaður fyri fyrstu málningalistina í Føroyum. Díðrikur á Skarvanesi (1802-1865) verður roknaður sum Føroya fyrsti listamálari. Hann var føddur í Stóru Dímun, men flutti til Skarvanes. Díðrikur málaði fuglamyndir í føgrum litum, m.a. dúgvur. Bara fimm av myndunum eru varðveittar, og tær eru at síggja á Listasavni Føroya.

Skarvanes er tiltikið gott rekapláss og kornpláss. Í ánni stendur ein gomul vatnmylla, sum fyrr varð brúkt til korn. Eingin kirkja er á Skarvanesi, og vanliga gingu skarvanesfólk eftir varðagøtuni til Húsavíkar í kirkju og seinni eisini til Dals. Í gamlari tíð var bønhús á Skarvanesi.

Hevur tú hug at ganga ein longri túr, ber til at halda fram eftir varðagøtuni av Skarvanesi til Dals.